Çocuğunuza Kitap Okuma Zamanlarını Nasıl Eğlenceli Hale Getirebilirsiniz?

Daha önce duydunuz ama tekrarlamaya değer; yüksek sesle okumak çocuğunuz için yapabileceğiniz en önemli şeylerden biridi! Günlük yüksek sesle okuma oturumları yalnızca beyin gelişimini canlandırıp yaşam boyu sürecek okuma ve öğrenme sevgisini beslemez aynı zamanda ebeveyn ve çocuğun beraber vakit geçirmeleri için çok güzel bir yoldur, özellikle de telaşlı bir günün sonunda. Bu nedenle yüksek sesle okuma pek çok ailenin yatma vakti ritüellerinin bir parçasıdır.

Okuma oturumlarını çocuğunuzun yalnızca keyif aldığı değil aynı zamanda beklediği bir etkinliğe nasıl dönüştürürsünüz? Şu ipuçlarını deneyin:

Okumadan Önce...

Uygun kitaplar seçin. Okul öncesi çocuklar için net, düzenli sonları olan öyküler seçin ve daha belirsiz sonları olan masalları daha büyük çocuklara saklayın. Çocuğunuzun anlayamayacağı başlıklardan kaçınmak kesinlikle önemliyken, kelime dağarcığı ve hikaye akışı açısından biraz daha gelişmiş olan kitaplar okumak iyidir. Çocuklar ifade edebildiklerinden veya kendi başlarına okuyabildiklerinden daha fazla anlarlar. Ve eğer başarısız bir öykü şeçtiyseniz bitirmek zorunda değilsiniz- kötü bir seçim yaptığınızı kabul edip başka bir şeye başlayın.

Sizin sevdiğiniz kitaplar seçin. Kütüphanecilerin onundan dokuzu aynı fikirde: İster sizin çocukluğunuzun beğenilenlerinden olsun ister yeni kitaplar olsun sizin okumaktan hoşlandığınız kitaplar seçmek çok önemli. Eğer belli bir öyküyü önemsemiyorsanız çocuğunuzun bunu fark etmesi uzun sürmeyecektir- ve eğer siz hoşlanmıyorsanız o neden hoşlansın?

Kütüphaneye gidin. Düzenli olarak kütüphaneye gitmek çocuğunuza okumak istediği şeyi seçebileceğini öğretir, ayrıca rotasyona yeni kitaplar eklemenin pahalı olmayan bir yoludur. Kütüphanenin özel sergileri mevsimi veya belirli bir temayı tamamlayan kitaplar bulmak için çok iyi bir yerdir. Ve kütüphanecilerin kendi öykü saatlerini izlemek sizin evdeki okuma seanslarınız için fikirler verecektir.

Okumanızı önceden inceleyin. Yüksek Sesle Okuma El Kitabı’nın yazarı Jim Trelease eğer mümkünse ikiniz beraber oturmadan önce çocuğunuzun kitabını okumanızı öneriyor. Eğer öykü ve dile aşina olursanız daha güçlü bir ifadeyle okuyabilecek ve çocuğunuzun bazı sorularını önceden tahmin edebileceksiniz.

Okuma dostu bir ortam yaratın. Çocuğunuza okumak için sessiz, rahat bir yer seçin, sizin yatağınız, oturma odasındaki koltuk veya büyük bir armut koltuk olabilir. TV, telefon veya radyo gibi dikkati dağıtacak şeyleri kapatın. Yapabiliyorsanız her gün aynı saatte okuyun. Bu, okumayı çocuğunuzun beklediği bir ritüel haline getirmeye yardımcı olacaktır.

Okurken...

Yavaş okuyun. Duyduğunu işlemesi için çocuğunuzun zamana ihtiyacı var.

İfade ile okuyun. Eğitimli oyuncuların gönüllü olarak yüksek sesle okuma etkinliklerine kaydeden bir kuruluş olan BookPALS’in San Francisco bölümünün eski koordinatörü olan Tracy Heffernan, bunun bir çocuğun dikkatini çekmenin belki de en iyi yolu olduğunu söyler. Virgüllerde ve noktalarda duraklayın ve bir ünlem işaretine geldiğinizde heyecanlanın. Uzun duraklamalar umut ve korkuyla karışık duygular ekler ve küçük dinleyicileri öyküye yapışmış halde tutar.

Farklı sesler, aksanlar, karakterler ve sesler deneyin. Bir cadı hakkında bir kitap okumak? Sesini Oz Büyücüsü’ndeki Dorothy’nin düşmanınki gibi çıkarmak. Öykünüz çiftlik hayvanları hakkında mı? Çıkardıkları sesleri taklit edin. Bu herkese göre değildir bu nedenle eğer kendinizi ahırdaki sesleri çıkarmak konusunda rahat hissetmiyorsanız sorun değil. Ancak annesinin veya babasının at gibi kişnediğini duymak çocuğunuzun gülümseyeceğini ve öyküye daha derinden dahil olacağını garanti eder.

Sahne eşyaları kullanın. Eğer  bir korsan hikayesi okuyorsanız bir gözünüzü kapatın bir bezle. Eğer  bir prenses hikayesi okuyorsanız kafanıza uyduruk pırıltılı bir şey takıverin taç gibi.  Kullandığınız eşyalar öykünün gerçekçi görünmesine yardım eder.

Şarkılar ve kuklaları oyununuza dahil edin. Eğer siz ve çocuğunuz kitabın teması ile ilişkili bir şarkı biliyorsanız okumaya başlamadan önce bu şarkıyı söyleyin veya beraber yeni bir şiir yazın. Eğer el veya parmak kuklalarınız varsa okuma sırasında veya sonrasında kitaptan bir sahneyi canlandırın. Bu bir kitabın mesajını pekiştirmenin veya sadece keyfi sürdürmenin çok iyi bir yoludur.

Aralar verin. Çocuğunuzun sorularını cevaplamak veya kalkıp etrafta bir süre dolaşmasına izin vermek için öykünün ortasında duraksamak sorun değildir. Eğer çocuğunuz heyecanlanırsa ve başka bir şey hakkında konuşmaya başlarsa veya kitapta bahsedilen bir etkinliği denek isterse akışa katılın. Siz okurken çocuğunuzun karalama yapmasına veya resim çizmesine izin vermek de sorun değildir. Hareketli çocukların genellikle ellerini meşgul edecek bir şeye ihtiyacı olur. Okuma seansları ikinizden biri için asla zevksiz bir iş olmamalıdır.

Çocuğunuzun katılmasına izin verin. Çocuklar yüksek sesle okumaya dahil olmayı sever, bu sayfaları çevirerek, ses efektleri çıkararak veya tanıdık öykülerdeki eksik kelimeleri doldurarak olabilir. Daha sonra ne olacağını düşündüğünü sormak için ara sıra durarak da çocuğunuzun katılımını teşvik edebilirsiniz.

Yeniden okuyun. Eğer çocuğunuz belirli bir kitabı severse –veya belirli bir bölüm veya sayfada kıkırdarsa- burayı tekrar etmekte tereddüt etmeyin, özellikle de bunu sizden isterse. Küçük çocuklar için tekrar, öğrenmenin ve bilgileri ve duyguları işlemenin önemli bir parçasıdır.

Kaydedin. Eğer çocuğunuzun büyükanne ve büyükbabaları veya diğer akrabaları uzakta yaşıyorsa onlardan öyküleri ses kayıt cihazına okuyarak kaydetmelerini ve size yollamalarını isteyin veya çocuğunuza okuyamayacağınız zamanlar için sevdiği öyküyü siz kaydedin.

Okuduktan Sonra...

Öyküyü devam ettirin. Bir öykü uzatıcı deneyin – Walter Mayes’in (uzman bir öykü anlatıcı) ifadeyi teşvik eden ve kitapları canlandıran etkinlikler için kullandığı bir terim. Okul öncesi çocuklar için en iyi öykü uzatıcılarından biri bir sanat projesidir. Mayes, bazı malzemeleri bir araya getirip o resim çizerken veya karalama yaparken az önce okuduğunuz öykü hakkında çocuğunuzla konuşmanızı öneriyor. Ürettiği şey her ikinizi de şaşırtabilir.

Okuduğunuzdan ilham alarak bir yere gidin. Bu bir öyküyü canlandırmaya yardımcı olur. Eğer dışarıda oynamak ile ilgili bir kitap okuduysanız parka gidin. Eğer hikaye bakkala yapılan bir yolculuk ile ilgiliyse mahalle marketine gidin. Yolda ilerlerken işaret ve tabelalar üstündeki tanıdık kelime ve deyişlere işaret edin.

İyi bir örnek olun. Çocuğunuza kitap sevgisini aşılamak için, sizi olabildiğinde sık kitap okurken görmesinden daha iyi bir yol yoktur. Ve onun yaşı büyüdükçe, kendi başına okumayı öğrendikten sonra bile çocuğunuzla okumaya devam edin. Öykü zamanı sırasında ikinizin paylaştığı bağlantının yerini başka bir şey tutamaz.

Yazan  Klinik Psikolog, Pedagog İnci Vural

Kaynak: Klinik