IQ nedir?

IQ, "Intelligence Quotient" yani zeka katsayısı, zeka bölümü demektir. Direk zeka eşittir IQ demek değil dolayısıyla, zeka farklı bir kavram, IQ farklı bir kavram. IQ kişinin zeka yaşının kendi biyolojik yaşına bölümünün 100 ile çarpılmasıyla bulunuyor. Zeka nedir, kişinin kavramlar, soyut ve somut kavramlar arasındaki ilişkiyi kurabilmesi, muhakeme yeteneği, sayısal yeteneği, sözel yeteneği, birçok kavramı içinde bulunduran bir olgu aslında zeka. Bununla ilgili de henüz net varılmış bir sonuç yok. Birçok araştırmacı hala zekanın bileşenlerini araştırıyor. O yüzden tek bir zeka kavramından söz edemediğimiz için bununla ilgili de hala spekülasyonlar söz sonusu. IQ ölçülebilir mi, ölçülemez mi diye.

Zekanın kalıtımla alakalı olduğunu gösteren birçok araştırma var. Örneğin tek yumurta ikizleriyle ilgili yapılan araştırmalarda şunu görüyoruz: aynı ortamda yetiştirilen çift yumurta ikizlerine göre, farklı ortamda yetiştirilen tek yumurta ikizlerinin zekalarının daha yüksek oranda benzeştiğini görüyoruz. Burdan şunu anlıyoruz ki zekada kalıtımın büyük bir rolü var. Ama tabiki çevrenin de önemli bir etkisi var. Nedir? Eğitim şartları, sosyo-ekonomik düzey. Zeka testlerine baktığımızda aslında sosyo-ekonomik düzeyi yüksek olan kişilerin daha yüksek puanlar aldığını görüyoruz. Bunun nedeninin de birazcık sözel eğitimin iyi olması o kişilerde, çünkü zeka testlerinde sözel puanlarda bir ağırlık vardır ve bu kişilerde onlardan iyi puanlar aldığı için IQ testlerinde yüksek puanlar alırlar. Ama genel olarak bakıldığında tabiki eğitim, aile faktörleri, aile tutumları, bunların hepsi de kişinin zekasını etkileyen faktörler olarak görülmüştür.

IQ kişilerin birbirlerine göre zekalarını kıyaslayabilmemize ya da o yaş gurubuna uygun zekaya sahip mi değil mi buna göre özel bir eğitime ihtiyacı var mı yok mu, onu anlayabilmemizi sağlayan bir zeka katsayısıdır.

Sinem Gül Şahin / Klinik Psikolog